Een garnaal met een verhaal
De beste garnalen
“Kroepoek is van oorsprong een Indonesisch product”, vertelt Pleun Lauwerier, marketing manager van Conimex. “De Conimex-kroepoek wordt al sinds de jaren 80 in Indonesië gemaakt en dan in Nederland afgebakken door Intersnack Nederland, het bedrijf waarvan wij de kroepoek kopen én onze partner in dit verduurzamingsproject. In de Javazee, onderdeel van de Koraaldriehoek, vinden we de beste garnalen voor onze kroepoek. De garnalen hebben een unieke structuur en smaak die voortkomen uit het warme zeewater en het slib uit de mangroves.”
Een gezonde garnalenstand is niet alleen cruciaal voor onze producten, maar ook voor de toekomst van die duizenden vissers en hun families die leven van de visserij.
Pleun Lauwerier
Overbevissing
“Wij zijn ons ervan bewust dat dit natuurgebied, waar wel 3000 vissoorten en 75 procent van alle koraalsoorten leven, wordt overbevist onder andere doordat de vraag naar vis en garnalen wereldwijd toeneemt”, vertelt Pleun.
“Die overbevissing is het resultaat van het gebruik van verkeerde netten die soms ook nog eens de natuur beschadigen. Doordat de visstand daalt, moeten de vissers steeds verder uitvaren. Dat kost meer tijd én meer geld vanwege de stijgende brandstofkosten. Een gezonde garnalenstand is dus niet alleen cruciaal voor onze producten, maar ook voor de toekomst van die duizenden kleinschalige vissers en hun families die leven van de visserij.”
Partners voor duurzaamheid
Drie jaar geleden besloten Unilever en Intersnack Nederland als eerste in de sector de krachten te bundelen en concrete stappen te gaan zetten in het verduurzamen van de garnalenvangst. Daarbij krijgen zij de onmisbare hulp van de lokale toeleveranciers. De doelen zijn helder: behoud van de Koraaldriehoek, behoud van de visstand en een goede toekomst voor de vissers. Maar een eenvoudige opdracht is dat zeker niet.
Duizenden vissers
De garnalen die Unilever voor de kroepoek gebruikt, worden namelijk gevangen door duizenden kleinschalige vissers afkomstig uit verschillende vissersdorpen. Iedere dag weer gooien zij hun netten uit hun bootjes om vervolgens hun bescheiden vangsten – in het garnalenseizoen zo’n 5 kilo per dag per boot – aan tussenpersonen te leveren. Die tussenpersonen verkopen de garnalen weer aan een ‘collector’ in soms weer een ander dorp, waarna de vangst ten slotte bij de fabriek terechtkomt die er de kroepoekpellets van maakt (zie ook infographic).
Gewoon beginnen
“We hebben kortom te maken met een enorm complexe en intransparante keten”, aldus Pleun. “Toch ontslaat dit ons niet van de plicht om actie te ondernemen. Als we willen dat de sector verandert, is dit de plek waar we moeten beginnen. We willen laten zien dat we in onze keten een verandering teweeg kunnen brengen en ervoor zorgen dat al onze garnalen binnen 3 jaar 100% traceerbaar en duurzaam worden gevangen. Hiermee hopen we ook anderen in de keten te inspireren en motiveren om stappen te zetten.”
Stimuleren duurzame vismethoden
De grootste impact behalen we met het gebruik van duurzame vismethoden.
“Hoe meer kleinschalige vissers duurzame netten gebruiken, hoe beter de visstand beschermd blijft”, legt Pleun uit. “Wij stimuleren het gebruik van trammelnetten. Dat zijn 3-laagsnetten die de vissers helemaal uitzetten in zee.” Het goede van dit type net is dat je er alleen de volwassen garnalen mee vangt. Hierdoor kunnen de jonge garnalen uitgroeien tot volwassen garnalen die weer eitjes leggen. En doordat het net losjes aan dobbers hangt, blijft naast de visstand ook het koraal intact. “Het effect van deze netten is voor de vissers direct voelbaar; daar waar ze gebruikt worden, blijft de visstand gelijk”, zegt Pleun.
Overstap moet lonen
Maar hoe zorg je ervoor dat de vissers de duurzame vismethoden oppakken en (blijven) toepassen? Pleun: “Allereerst moet je alle vissersgroepen in kaart brengen. Dat is een enorme uitdaging vanwege de intransparante en versnipperde keten. Daarnaast moet het overstappen lonen. Het vissen met trammelnetten is namelijk arbeidsintensiever dan met niet-duurzame netten en de consument vroeg nooit eerder om duurzaam gevangen garnalen. Bovendien kunnen trammelnetten sneller stukgaan en in een slecht garnalenseizoen heb je met de niet-duurzame netten meer kans om toch nog wat te vangen.”
Eerlijke boodschap
Voor die vissers is hun inkomen op korte termijn het belangrijkst. Pleun: “Wij moeten ze ervan overtuigen dat overstappen naar duurzame vismethoden cruciaal is. Enerzijds om hun eigen toekomst en die van hun kinderen veilig te stellen doordat we de visstand bewaken; anderzijds omdat grote partijen als wij op den duur anders niet meer van ze zullen kopen. Dat is een pijnlijke boodschap om te brengen, maar wel de enige manier om een structurele verandering teweeg te brengen.”
Volume verschuiven
Samen met Intersnack Nederland en de leveranciers hebben we ook goed gekeken naar de juiste snelheid om stappen te zetten”, zegt Pleun. “We hebben bijvoorbeeld al een deel van ons volume verschoven naar vissersdorpen waarvan we inmiddels weten dat zij trammelnetten gebruiken. Zo belonen en stimuleren we deze vissers en maken ze een voorbeeld voor andere dorpen.”
Allemaal duurzaam
“Maar we willen niet alles overhevelen”, vervolgt Pleun, “omdat we dan het probleem niet oplossen. Dan kopen we van de vissersdorpen die het al goed doen. En ons doel is juist om zoveel mogelijk vissersdorpen en inkopers van garnalen te stimuleren over te stappen op duurzame vismethoden. Op die manier brengen we écht een verandering op gang, waarbij de marktvraag naar duurzaam gevangen garnalen voor de vissers een essentiële motivatie is. We hopen dat deze vraag nu gaat groeien, zodat we hiermee de hele sector stapsgewijs in beweging brengen en de impact nog groter wordt.”
Old school A4’tje
Naast het stimuleren van het gebruik van trammelnetten, helpen Unilever en Intersnack Nederland ook bij het opzetten van systemen om de visstand te monitoren. “Dat gebeurt nu vaak nog erg old school”, aldus Pleun. “De vangst per dag – duurzaam of niet – wordt doorgaans gewoon bijgehouden op een A4’tje. Daarom werken we aan een methode waarmee we dat makkelijker en ook eenduidig kunnen doen. Voor de vissers(groepen) en voor onszelf.”
Registreren als vissersgroep
Ook helpen de partners de vissersdorpen die trammelnetten gebruiken om zich als groep te registreren. Daaraan zijn namelijk voordelen verbonden, zoals subsidies voor de aanschaf van boten en motoren. Pleun:
“De volgende stap is om via een ‘Fisheries Improvement Project’ verder te verduurzamen volgens MSC-richtlijnen. Met als uiteindelijke ambitie MSC-gecertificeerde garnalen. Zover zijn we nog niet en dit zal nog jaren duren – naast goede vangstmethoden vereist deze certificering onder meer dataverzameling en stockmanagement en dat kost tijd om te implementeren. Maar iedere stap op de weg daarnaartoe is er een en heeft al een positieve impact op milieu en visserij.”
Bekijk hier de film: Op weg naar duurzame kroepoek
Infographic Garnalenkroepoek van Zee tot Zak (PDF 1.42 MB)